Fot.: Pexels.com/BranimirBalogowić
Na obecnie panującą sytuację i z każdym dniem zwiększające się zagrożenie zarażeniem COVID-19 każdy z nas reaguje inaczej. Niewątpliwe każde podejmowane zarówno przez pracodawców jak i pracowników kroki powinny być tak przemyślane, by ewentualne ryzyko zarażenia było jak najmniejsze. Jednak czy kiedy pracodawca nie zapewnia odpowiednich z uwagi na obecną sytuację warunków pracy pracownik może odmówić wykonywania pracy?
Kodeks pracy
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 z późniejszymi zmianami) w art. 207 wskazuje, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy oraz że pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Natomiast na podstawie art. 210 § 1 w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Przepis ten nie dotyczy jednak pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia (ustęp 5).
Wobec powyższego należy uznać, że w razie gdy warunki pracy na naszym stanowisku, w związku z zagrożeniem zarażenia COVID-19, nie są odpowiednie i bezpośrednio zagrażają naszemu zdrowiu, należy powiadomić o tym swojego pracodawcę lub bezpośredniego przełożonego. Co więcej, jeśli samo powstrzymanie się od pracy nadal nie usuwa zagrożenia i pracodawca nie podejmuje żadnych kroków w celu jego powstrzymania, mamy prawo oddalić się z miejsca pracy. Przykładem sytuacji kiedy można podjąć takie kroki będzie na pewno brak zapewnienia przez pracodawcę dostępu do podstawowych środków higieny (ciepłej wody i mydła lub płynu antybakteryjnego w ilości odpowiedniej dla wszystkich pracowników) lub kiedy pracodawca wymaga od nas kontaktu z osobami objętymi kwarantanną lub nawet zarażonymi.
Jak zapewniają przepisy Kodeksu pracy pracownik, który podjął opisane wyżej kroki, nie może ponosić jakichkolwiek negatywnych dla siebie konsekwencji i za czas powstrzymywania się od pracy z tego powodu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Jednak by nasze zachowanie było zgodne z przepisami prawa należy, najlepiej na piśmie, powiadomić pracodawcę o powstrzymaniu się od pracy i jego przyczynie. Wystarczy wskazać swoje dane, nazwę pracodawcy i w dwóch zdaniach opisać kiedy dokładnie postanowiliśmy powstrzymać się od wykonywania pracy i jakie były tego przyczyny. W piśmie możemy również wskazać podstawę prawną podjętych kroków - art. 210 § 1 kodeksu pracy. Dodatkowo można wskazać osobę, którą zawiadomiliśmy o fakcie powstrzymania się od pracy (np. bezpośredniego przełożonego). Na końcu wystarczy podpisać takie oświadczenie i przekazać pracodawcy.
Praca zdalna
Mimo powstrzymania się od wykonywania pracy i nawet oddalenia z zakładu należy pamiętać, że nadal pozostajemy do dyspozycji pracodawcy. I jeśli zapewni on nam odpowiednie warunki pracy lub zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 374) zleci nam wykonywanie pracy w innym miejscu (zwykle naszym domu, ale też innym miejscu posiadającym odpowiednie warunki), musimy taką pracę podjąć. Co więcej powstrzymanie się od takiej pracy może skutkować rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
