Fot.: FreeImages.com/Noelle Franzen
Czyj naprawdę jest „wspólny” samochód, a do kogo należy mieszkanie po babci? Na te i inne pytania osobom pozostającym w związku małżeńskim nierzadko przychodzi szukać odpowiedzi.
Wspólność majątkowa małżeńska
W polskim systemie prawnym z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa. W jej skład wchodzą przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje bądź jednego z małżonków. Przedmioty objęte wspólnością majątkową stanowią tzw. majątek wspólny małżonków.
Do majątku wspólnego wchodzą m.in. wszelkie dochody z majątku wspólnego, jak również dochody z majątku osobistego każdego z małżonków oraz pobrane wynagrodzenie za pracę.
Nie ma przy tym znaczenia na jakiej podstawie prawnej małżonek jest zatrudniony. Do majątku wspólnego wejdzie więc wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę, umowy o dzieło, z tytułu zlecenia, a nawet pobrane wynagrodzenie, jeżeli małżonek wykonuje pracę „na czarno”.
Co ważne wspólność majątkowa ma charakter bezudziałowy. Każdy z małżonków ma więc prawo do całości majątku. Wspólność majątkowa małżonków rodzi również obowiązek współdziałania małżonków przy zarządzie majątkiem, a w odniesieniu do niektórych czynności prawnych – konieczność uzyskania zgody małżonka na jej dokonanie, o czym wkrótce.
Żeby nie było zbyt łatwo...
Od zasady powstania wspólności ustawowej z chwilą zawarcia małżeństwa przewidziano wyjątki. Wspólność ustawowa nie powstanie rzecz jasna, gdy nupturienci uprzednio zawarli umowę majątkową małżeńską.
Ponadto, nie wszystkie przedmioty majątkowe wchodzą w skład majątku wspólnego. Nie wchodzą do niego przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności majątkowej tj. przed zawarciem małżeństwa.
Podobnie, nie wchodzą w skład majątku wspólnego przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę. Przykładowo, nie wejdzie do majątku wspólnego przywołane mieszkanie po babci, chyba że spadkodawczyni postanowiła inaczej.
Do majątku wspólnego małżonków nie wejdą również przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, a także – co istotne – prawa majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego. Dla przykładu, jeżeli jedno z małżonków sprzeda mieszkanie nabyte w drodze darowizny bądź dziedziczenia, a za uzyskaną sumę pieniężną kupi samochód, pojazd nie wejdzie do majątku wspólnego ale do majątku osobistego małżonka.
Co z zastawą po cioci?
Od zasady, że przedmioty nabyte w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny nie wchodzą do majątku wspólnego przewidziano wyjątek. Obejmuje on przedmioty zwykłego urządzenia domowego, a więc również przywołaną zastawę, chyba że spadkodawca lub darczyńca postanowił inaczej i zaznaczył że tego rodzaju przedmioty ma objąć tylko spadkobierca lub obdarowany.
Praktyczne kwestie związane z wspólnością majątkową małżeńską, w tym zagadnienia związane z zarządem majątkiem wspólnym oraz odpowiedzialnością majątkową z majątku wspólnego poruszę w kolejnym wpisie.
