Pewnie wielu z Was złożyło już wniosek o przyznanie dodatku węglowego, wprowadzonego ustawą z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, która obowiązuje od 12 sierpnia 2022 r.

Sporo zamieszania powstało w gminach w związku z regulacją tej ustawy i tym kto taki wniosek może złożyć i uzyskać dodatek.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o dodatku węglowym dodatek węglowy przysługuje osobie w gospodarstwie domowym, w przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane paliwami stałymi, wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.

W przepisie zatem nie przypisano dodatku węglowego do źródła ciepła, nie przypisano do nieruchomości, a właśnie do gospodarstwa domowego. Ustawodawca nawet zdefiniował gospodarstwo domowe, stwierdzając, w art. 2 ust. 2 ustawy, że przez gospodarstwo domowe, rozumie się:

1) osobę fizyczną samotnie zamieszkującą i gospodarującą (gospodarstwo domowe jednoosobowe) albo

2) osobę fizyczną oraz osoby z nią spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie z nią zamieszkujące i gospodarujące (gospodarstwo domowe wieloosobowe).

Definicja ta potwierdza jednoznacznie, moim zdaniem, jedyną możliwą interpretację przepisów, iż dodatek węglowy należy się każdemu gospodarstwu domowemu, czy to jednoosobowemu, czy to wieloosobowemu, nawet jeśli pod jednym adresem, w jednej nieruchomości, posiadającej jedno źródło ciepło, zamieszkuje kilka gospodarstw domowych. Każdemu z nich przysługuje dodatek węglowy.

Na tle takiej konstrukcji przepisów i warunków przyznawania dodatku węglowego powstała spora konsternacja, szczególnie w gminach, które zostały obciążone obowiązkiem wypłaty dodatku, bowiem wiadomo było, że zapewne nie o to chodziło ustawodawcy aby tak pomnożyć krąg uprawnionych do uzyskania dodatku węglowego, no i tym samym aby zwiększyć, i to pokaźnie, środki, które trzeba przeznaczyć na wypłatę dodatku.

Nie ma sensu analizować tych obecnych przepisów, statuujących definicję gospodarstwa domowego na potrzeby dodatku węglowego, ani też możliwości weryfikowania przez gminy składanych przez wszystkie gospodarstwa domowe wniosków i prawdziwości identyfikacji wnioskodawcy, jako gospodarstwa domowego, bowiem trwają intensywne prace nad zmianą tych regulacji.

Już na etapie prac w Senacie, po trzech czytaniach w Sejmie, znajduje się ustawa z dnia 2 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw  (druk sejmowy nr 2543). W przepisach zmieniających tej projektowanej ustawy przewidziano dodanie do art. 2 ustawy o dodatku węglowym, właśnie mówiącym komu przysługuje dodatek węglowy, dwóch ustępów, zmieniających w sposób diametralny krąg podmiotów, którym dodatek węglowy może zostać przyznany. Brzmią one w taki sposób:

3a. W przypadku gdy pod jednym adresem miejsca zamieszkania zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe, jeden dodatek węglowy przysługuje dla wszystkich gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem.

3b. W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku węglowego złożono dla więcej niż jednego gospodarstwa domowego mających ten sam adres miejsca zamieszkania, to dodatek ten jest wypłacany wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Pozostałe wnioski pozostawia się bez rozpoznania.

Tak jak się spodziewano, dodatek węglowy po zmianie będzie przypisany do jednego adresu miejsca zamieszkania. Nawet zatem jeśli pod jednym adresem będzie zamieszkiwało kilka gospodarstw domowych, wypłacony będzie mógł być tylko jeden dodatek węglowy. Taki zamysł pewnie od początku przyświecał ustawodawcy, niestety podejmowanie ustaw w pośpiechu, powoduje konieczność nowelizacji przepisów nowych.

Jeśli złożyliście już wniosek o wypłatę dodatku węglowego, ale nie został on jeszcze Wam wypłacony, to nie macie co liczyć na to, że przepisy w nowym brzmieniu Was już nie będą dotyczyć. Ustawodawca się zabezpieczył i w przepisie przejściowym tej projektowanej ustawy, o której pisałam wyżej, przewidziano, iż do postępowań w sprawie wypłaty dodatku węglowego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy prowadzonych na podstawie ustawy zmienianej w art. 50 (czyli właśnie w ustawie o dodatku węglowym) stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą (czyli w brzmieniu po zmianie).

Ponieważ w sprawie przyznania dodatku węglowego – przy pozytywnym rozpatrzeniu wniosku – ustawa o dodatku węglowym nie wymaga wydania decyzji administracyjnej, to przyjąć należy, że dopóki dodatek nie został wypłacony, to sprawa nie została zakończona. Zatem po uchwaleniu i wejściu w życie wskazanych wyżej projektowanych przepisów, wszystkie wnioski złożone do momentu wejścia w życie nowelizacji, trzeba będzie rozpatrzyć według nowego brzmienia tych przepisów ustawy o dodatku węglowym - w szczególności w oparciu o dodane do art. 2 ustępy 3a i 3b.  Gmina zatem wypłaci jeden dodatek węglowy na jeden adres miejsca zamieszkania, a pozostałe wniosku z tego adresu pozostawi bez rozpoznania.

W wielu gminach wyczekiwano z wypłatą dodatku węglowego – zazwyczaj z powodu braku środków, które powinny zostać im przekazane na ten cel, ale często właśnie z tego powodu, że spodziewano się niejako sprostowania tych przepisów poprzez nowelkę. Należy spodziewać się na dniach ostatecznego uchwalenia i podpisania tych przepisów, które zmienią ustawę o dodatku węglowym o 180⁰ i nie ma co liczyć raczej na odrzucenie tych zmian i pozostawienie kręgu podmiotów uprawnionych do otrzymania dodatku węglowego w obecnej postaci.